Văn Miếu – Quốc Tử Giám là quần thể di tích đa dạng, phong phú hàng đầu của thành phố Hà Nội, nằm ở phía Nam kinh thành Thăng Long. Quần thể kiến trúc Văn Miếu – Quốc Tử Giám bao gồm: hồ Văn, khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám và vườn Giám, mà kiến trúc chủ thể là Văn miếu (chữ Hán: 文廟) - nơi thờ Khổng Tử, và Quốc tử giám (chữ Hán: 國子監) - trường đại học đầu tiên của Việt Nam. Khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám có tường gạch vồ bao quanh, phía trong chia thành 5 lớp không gian với các kiến trúc khác nhau. Mỗi lớp không gian đó được giới hạn bởi các tường gạch có 3 cửa để thông với nhau (gồm cửa chính giữa và hai cửa phụ hai bên). Từ ngoài vào trong có các cổng lần lượt là: cổng Văn Miếu, Đại Trung, Khuê Văn các, Đại Thành và cổng Thái Học.[1] Với hơn 700 năm hoạt động đã đào tạo hàng nghìn nhân tài cho đất nước. Ngày nay, Văn Miếu – Quốc Tử Giám là nơi tham quan của du khách trong và ngoài nước đồng thời cũng là nơi khen tặng cho học sinh xuất sắc và còn là nơi tổ chức hội thơ hàng năm vào ngày rằm tháng giêng. Đặc biệt, đây còn là nơi các sĩ tử ngày nay đến "cầu may" trước mỗi kỳ thi quan trọng.
Thuyết minh về Văn Miếu Quốc Tử Giám - Mẫu 5
Văn Miếu Quốc Tử Giám tọa lạc giữa thủ đô Hà Nội, được xem là trường đại học đầu tiên tại Việt Nam. Từ những năm đầu tiên, ngôi trường này đã tụ họp rất nhiều người tài, đóng góp vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Hiện nay Văn Miếu vẫn là điểm đến của nhiều du khách khi ghé thăm Hà Nội bởi kiến trúc độc đáo, ấn tượng.
Văn Miếu Quốc Tử Giám đã trải qua bao nhiêu biến động, thăng trầm của lịch sử nhưng nó vẫn giữ được nét đẹp truyền thống của con người Hà Nội. Đó là giá trị tinh thần cao đẹp được gìn giữ từ bao nhiêu năm. Văn Miếu nằm ở phía Nam kinh thành Thăng Long thời Lí. Văn Miếu được được vào hoạt động trong khoảng thời gian từ 1076 cho đến 1820, đào tạo ra nhiều nhân tài cho đất nước.
Văn Miếu bao gồm hai di tích chính là Văn Miếu thờ Khổng Tử, các bậc hiền triết và Tư nghiệp Quốc Tử Giám Chu Văn An, người thầy đầu tiên của trường học. Trải qua bao nhiêu năm nhưng Văn Miếu vẫn giữ được những nét đẹp cổ xưa.
Ban đầu Văn Miếu là nơi học tập của các hoàng tử, sau này mới mở rộng ra cho những người tài trong cả nước. Văn Miếu có diện tích 54.331 m2 bao gồm Hồ Văn, vườn Giám và nội tự được bao quanh bằng tường gạch vồ. Với những kiến trúc được thiết kế từ thời xa xưa, in dấu biết bao nhiêu thăng trầm của thời gian, của những đổi thay đất nước.
Khi bước vào khu Văn Miếu, du khách sẽ đến với cổng chính, trên cổng chính là chữ Văn Miếu Môn. Phía ngoài cổng có đôi rồng đá thời Lê, bên trong là rồng đá thời Nguyễn. Khu thứ hai chính là Khuê Văn Các được xây dựng năm 1805 gồm 2 tầng, 8 mái rất rộng rãi. Đây là nơi tổ chức bình các bài thơ và văn hay của sĩ tử thời xưa. Khu thứ ba chính là từ gác Khuê Văn tới Đại Thành Môn, ở giữa có một hồ vuông gọi là Thiên Quang Tĩnh. Ở hai bên hồ là nơi lưu giữ 82 bia tiến sĩ có ghi tên, quê quán, chức danh của những người nổi tiếng như Ngô Thì Nhậm, Lê Quý Đôn...
Cuối sân là nhà Đại bái và hậu cung; có những hiện vật quý hiếm được lưu truyền từ bao đời nay như chuông Bích Ung do Nguyễn Nghiêm đúc vào năm 1768. Đây được xem là chiếc chuông lớn, có giá trị lịch sử và văn hóa lâu đời. Tấm khánh mặt trong có hai chữ Thọ Xương, mặt ngoài khắc bài mình biết theo kiểu chữ lệ nói về công dụng loại nhạc cụ này. Khu thứ 5 chính là Trường Quốc Tử Giám. Ở đây là nơi dạy học, tuyển chọn người tài, đỗ đạt cao giúp cho vua nâng cao trí thức. Có rất nhiều người từ ngôi trường này đã gây nên tiếng vang lớn cho đến ngày nay như Chu Văn An, Bùi Quốc Khải...
Văn Miếu Quốc Tử Giám được xây dựng chủ yếu bằng gỗ lim, gạch đất nung, ngói mũi hàng mang nét nghệ thuật của triều Lê và Nguyễn. Những nét kiến trúc độc đáo ấy được xây dựng khéo léo bởi những bàn tay tài hoa.
Cho đến ngày nay Văn Miếu Quốc Tử Giám vẫn là địa điểm du lịch của rất nhiều người, vừa nhớ về cội nguồn, vừa khấn bái, vừa tìm hiểu được lịch sử của cha ông ta. Nơi đây còn được xem là tâm điểm của Hà Nội, của thủ đô nghìn năm văn hiến.
Mô tả về Văn Miếu Quốc Tử Giám - Mẫu 2
Trong số hơn 500 di tích lịch sử ở Hà Nội, Văn Miếu - Quốc Tử Giám là một trong những di tích quan trọng nhất, có liên quan đến việc thành lập Thăng Long dưới triều Lý. Với lịch sử gần nghìn năm, quy mô lớn và uy nghi nhất, đây là biểu tượng của Hà Nội và văn hóa, lịch sử của Việt Nam.
Hàng nghìn năm trước, vua Lý Thái Tổ đã chuyển đô từ Hoa Lư đến Đại La và đổi tên thành Thăng Long. Mặc dù thời gian trôi qua, Hà Nội vẫn giữ lại những dấu ấn cổ kính cùng với những danh lam thắng cảnh. Văn Miếu - Quốc Tử Giám là một trong số đó.
Văn Miếu – Quốc Tử Giám được xây dựng vào thế kỷ 11 dưới triều nhà Lý, với mục đích chính là giáo dục các hoàng tử và những người tài. Đồng thời, đây cũng là nơi tôn vinh các danh nhân trong lĩnh vực giáo dục, tổ chức các kỳ thi quốc gia, đặc biệt là kỳ thi tiến sĩ.
Văn Miếu – Quốc Tử Giám nằm ở phía Nam của Thăng Long cổ, thuộc quận Đống Đa, Hà Nội. Dù bốn mặt tiếp giáp với các con phố sầm uất, nhưng không làm mất đi vẻ yên bình, cổ kính của nơi này. Quần thể kiến trúc này có diện tích 54331m², bao gồm hồ Văn, khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám và vườn Giám.
Hồ Văn đặt đối diện với cổng chính của Quốc Tử Giám, đã được trùng tu từ lâu. Đây là một hồ nước xanh mát, bên bờ cây xanh rợp mát, giữa hồ có gò Kim Châu. Khung cảnh yên bình, thơ mộng giúp các sĩ tử giải tỏa căng thẳng trước giờ thi.
Khu nội tự của Văn Miếu – Quốc Tử Giám được ngăn cách với vườn Giám và không gian bên ngoài bằng tường gạch vồ, không trát bên ngoài và được tổ chức từng khu, từng lớp theo trục Bắc Nam. Các lối đi trong Văn Miếu được trải sỏi hoặc lát đá sạch sẽ. Từ cổng chính Văn Miếu Môn, qua khu Nhập đạo đến cổng Đại Trung Môn, hai khu vực này đều được trồng cây để làm mát và có hồ nhỏ ở hai bên.
Tiếp theo là Khuê Văn Các, một lầu vuông tám mái, bốn bên tường có cửa sổ tròn hình mặt trời tỏa sáng. Tầng dưới có bốn trụ gạch vuông, trang trí hoa văn. Tầng trên là gỗ sơn đỏ có thếp vàng trừ mái và phần trang trí góc mái.
Tiếp theo là khu bia Tiến sĩ và hồ Thiên Quang Tỉnh, hay còn gọi là giếng soi ánh mặt trời. Bên cạnh hồ là những dãy bia đá trang nghiêm, cổ kính, tạo thành hai khu Đông và Tây. Mỗi khu chứa hai dãy bia đá, tổng cộng có 82 tấm bia ghi tên họ quê quán của những người đã đỗ Tiến sĩ triều Lê. Rùa được chọn làm chỗ đặt bia vì theo quan niệm của người Việt, rùa là thần Kim Quy, tượng trưng cho tinh thần, sức mạnh và đoàn kết của dân tộc.
Kế tiếp là khu bia Tiến sĩ và hồ Thiên Quang Tỉnh là Cửa Đại Thành. Bước qua cửa Đại Thành là sân rộng hàng ngàn mét vuông, lát gạch Bát Tràng, nơi trước kia dùng làm nơi tổ chức lớp học nghe giảng đạo. Ngày nay, đây là nơi tổ chức các sự kiện văn hóa lớn của Hà Nội và cả nước. Phía trước là tòa Đại Bái Đường rộng lớn, kéo dài trải dài chiều rộng của sân. Phía sau và song song là tòa Thượng Điện với chín gian, tường xây ba phía, mái cong vẩy cá. Thượng Điện xưa kia là nơi thờ tự và học hành, ngày nay chỉ còn là nơi thờ Khổng Tử và các danh nhân. Trong gian chính của Thượng Điện, có bài vị và tượng đồng của Khổng Tử. Hai gian bên phải và trái có ngai thờ bốn vị Tăng Tử, Mạnh Tử, Nhan Tử và Tử Tư. Ngoài bài vị, cả bốn vị đều có tượng gỗ sơn mài. Hai bên của sân là hai dãy Hữu Vu và Tả Vu, cũng là khu triển lãm, trưng bày và bán đồ lưu niệm cho khách tham quan.
Sau Thượng Điện là khu Khải Thánh, nơi thờ cha mẹ của Khổng Tử.
Khu Tiền đường và Hậu đường là công trình hoàn toàn mới, nằm trong dự án trùng tu khu Thái Học khởi công xây dựng ngày 13 – 7 – 1999. Tiền đường là nơi trưng bày truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo và tổ chức các hội thảo khoa học, văn hóa nghệ thuật. Hậu đường là kiến trúc gỗ hai tầng. Tầng một tôn vinh Danh sư Tư nghiệp Quốc Tử Giám Chu Văn An và trưng bày về Văn Miếu – Quốc Tử Giám Thăng Long và nền giáo dục Nho học Việt Nam. Tầng hai thờ các danh nhân đã có công xây dựng Văn Miếu – Quốc Tử Giám và góp phần vào sự nghiệp giáo dục Nho học Việt Nam. Trong khuôn viên Hậu đường, còn có nhà chuông, lưu giữ chuông Bích Ung đúc từ năm 1768, và nhà trống treo trống lớn màu đỏ.
Bên ngoài Hậu đường, còn có nhà chuông, lưu giữ chuông Bích Ung được đúc từ năm 1768, và nhà trống có treo trống lớn màu đỏ.
So với trường đại học Bologna ở Ý - trường đại học cổ nhất ở châu Âu với lịch sử từ năm 1088 đến nay, vẫn giữ được vẻ đẹp cổ điển với kiến trúc thời Trung cổ. Các toà nhà màu cam nổi bật và các mái vòm trang trí tinh xảo trên các hành lang. Quần thể Văn Miếu - Quốc Tử Giám kết hợp hài hòa giữa kiến trúc Phật giáo, Nho giáo và văn hóa dân gian Việt Nam.
Mỗi khi xuân về, hình ảnh cổ kính của người Hà Nội lại hiện hữu thông qua những người đàn ông bày mực và tàu giấy đỏ trên phố đông người qua lại. Việc xin chữ đầu năm đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng của đất Hà Thành.
Văn Miếu - Quốc Tử Giám không chỉ là biểu tượng của tri thức và văn hóa, mà còn là biểu tượng của khát vọng học hỏi của người Việt, thu hút du khách trong và ngoài nước. Đây cũng là một khu di tích văn hóa nổi tiếng của Hà Nội.
